سالخوردگی جمعیت یک فرایند شناخته شده به عنوان پیامد «انتقال جمعیت شناختی» است که در آن باروری و مرگ و میر از سطوح بالا به سطوح پایین کاهش پیدا می‌کند. مهم‌ترین عوامل مؤثر بر سالخورده شدن جمعیت، کاهش مرگ و میر، خصوصاً مرگ و میر نوزادان و کودکان و کاهش اساسی و مستمر باروری و به‌تبع آن کاهش رشد جمعیت است که باعث تغییرات اساسی در ساختار سنی جمعیت اکثر جوامع از جمله ایران شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
شهلا کاظمی پور جامعه شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه تهرا ن بر اساس یک شاخص جمعیتی معمولاً اگر بیش از 12درصد کل جمعیت یک کشور، در سنین 60 سال و بالاتر یا بیش از 10
درصد کل جمعیت، در سنین 65 سال و بالاتر باشد جمعیت سالخورده تلقی می‌شود. در آغاز قرن بیست و یکم، قرنی که در آن شاخص امید زندگی در بدو تولد برای جهانیان از مرز 66 سال عبور کرده است، هر سال 1.2 درصد به جمعیت جهان افزوده می‌شود، ولی این افزایش برای جمعیت 65 سال و بالاتر 2.5 درصد است. این فاصله ترکیب سنی، جمعیت جهان را به سوی
سالمند شدن سوق می‌دهد و پیش‌بینی می‌شود که ربع قرن دیگر 2.1 میلیارد نفر (حدود 14 درصد) از ساکنان این کره خاکی را
افراد 60 سال و بالاتر تشکیل دهند. کشور ما ایران نیز از این تغییر جمعیتی بی‌نصیب نبوده است. شاخص‌های آماری نشان می‌دهند که روند شدن جمعیت در فاصله 55 ساله 1395 تا 1450 سهم جمعیت 60 ساله به بالای کشور از 9.3 درصد به 24.5 درصد خواهد رسید. جمعیت‌شناسان آغاز دوران سالخوردگی را از روی گروه‌های سنی بزرگ تعیین می‌کنند. آنان اصطلاحاتی مانند سالمند، سالخورده، مسن و کهنسال و نظایر آن را در مورد کسانی به کار می‌برند که 60 سال یا بیشتر از سن آنان گذشته باشد.
سالخوردگی جمعیت سالخوردگی جمعیت عبارت است از بر هم خوردن تناسب سنی جمعیت به نحوی که سهم جمعیت جوان از کل جمعیت کاهش می‌یابد در حالی که سهم جمعیت سالمند رو به افزایش می‌رود. با وجود این، رشد جمعیت سالمند از افزایش نسبی سهم جمعیت سالمند متمایز و متفاوت است. ممکن است جمعیت سالمند به سرعت رو به افزایش باشد، درحالی که سهم جمعیت سنین مختلف ثابت بماند. بنابراین سالخوردگی از دو مسیر متفاوت به پدیدار شدن سالخوردگی جمعیت منجر می‌شود. اول وقتی امید زندگی افزایش می‌یابد و به همین علت افراد با شانس بیشتری به سالمندی می‌رسند و دوم کاهش باروری که بلادرنگ به کاهش جمعیت جوان زیر 15سال و بتدریج افزایش نسبی جمعیت سنین بالاتر می‌انجامد. میانه سنی، سنی است که نیمی از جمعیت در کمتر از آن سن و نیمی دیگر در بیشتر از آن سن قرار دارند. میانه سنی جمعیت‌های طبیعی معمولاً بین 15 تا 40 در نوسان است. این رقم در جمعیت‌های جوان نزدیک به 15و در جمعیت‌های سالخورده نزدیک به 40 است. در بین جمعیت‌های جوان میانه سنی جمعیت در سطح حداقل بوده و در جمعیت‌های سالخورده به رقم حداکثر می‌رسد.
روند سالخوردگی جمعیت در جهان افزایش میانه سنی جمعیت جهان در نیم قرن گذشته از 6/23 سال در سال 1950 به 27.5 سال در 2018 رسـیده است (4 سال افزایش) و پیش‌بینی می‌شود در 32 سال آینده نیز میانه سنی جمعیت جهان حدود 9 سال افزایش پیدا کند و در سال 2050 به 36.2 سال برسد. در مقابل
نسبت کودکـان (0-14 سـاله) از 34 درصـد در سـال 1950 به 28 درصد در سال 2018 کاهش پیدا کرده است و پیش‌بینی می‌شود در سال 2050 این نسـبت بـه 21 درصد برسد. آغاز فرایند سالمند شدن جمعیت در مناطق بیشتر توسعه یافته بوده است. در سال 1950 نسبت کودکان 0-14 ساله در این مناطق 27 درصد و نسبت
سالمندان 12 درصد بوده است، اما در سال 2000 نسبت جمعیت سالمندان فراتر از نسبت کودکان بوده است (19درصد در مقابل 18 درصد). پیش‌بینی می‌شود در سال 2050 نسبت سالمندان دو برابر نسبت کودکان شود؛ 33 درصد در مقابل 16 درصد. تا سال2000 ، فرایند سالمند شدن جمعیت در مناطق کمترتوسعه یافته که در آنها باروری هنوز نسبتاً بالاست، بسیار آهسته بوده است. نسبت کودکان از 38 درصد در سال 1950 به 33 درصد در سال 2000 در این مناطق رسید. اگرچه نسبت سالمندان طی همین مدت تنها دو درصد افزایش یافته است (از 6 درصد به 8 درصد افزایش یافته است.) پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که در سال 2050 نسبت سالمندان در مناطق کمتر توسعه یافته به 19درصد خواهد رسید و نسبت کودکان تا سطح 22 درصد کاهش خواهد یافت. در سطح جهانی، پیش‌بینی می‌شود تعداد سالمندان از 606 میلیون نفر در سال 2000، به دو میلیارد نفر در سال 2050 افزایش پیدا کند. در مقایسه با فرایند آهسته سالمند شدن جمعیت در مناطق بیشتر توسعه یافته این فرایند در اکثر کشورهای کمتر توسعه یافته در زمان کوتاه‌تری اتفاق می‌افتد و همچنین شمار بیشتری از جمعیت را نیز فرا می‌گیرند.
روند سالخوردگی جمعیت در ایران در ایران نیز با ظاهر شدن آثار کنترل جمعیت از سال 1370به بعد به‌تدریج از نسبت افراد کمتر از 15سال کاسته و بر نسبت افراد میانسال (15-64 سال) افزوده شده است. استمرار این وضع در آینده می‌تواند ترکیب سنی جمعیت را تغییر داده و به نحو محسوسی از نسبت افراد زیر 15سال بکاهد و جمعیت را به سوی سالخوردگی سوق دهد. پیش‌بینی‌های جمعیتی در ایران نشان می‌دهد که جمعیت کشور در سال 2030 به حدود 110 میلیون نفر و جمعیت 60 ساله به بالا به حدود 27 میلیون نفر برسد. طبق همین برآورد متوسط درصد رشد سالانه جمعیت ایران طی سال‌های 1430-1395 حدود 0.9 درصد خواهد بود در صورتی که متوسط رشد سالانه جمعیت 60 ساله به بالا بالغ بر 3.7 درصد می‌باشد. در نتیجه درصد جمعیت 60 ساله به بالا در کشور از رقم 9.3 درصد در سال 1395 به حدود 25 درصد در سال 1430 خواهد رسید. بر این اساس یک چهارم از جمعیت کشور سالخورده خواهند بود.
راهکار و سیاست‌های لازم برای رویارویی با روند سالخورده شدن جمعیت در ایران مطالعات و تحقیقات در زمینه کیفیت زندگی سالمندان در ایران بیانگر این است که درصد بالایی از آنها از کیفیت زندگی سالم (جسمی، روحی و روانی، اقتصادی و اجتماعی) برخوردار نیستند و خدمات مختلف بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی پاسخگوی نیازهای آنها نمی‌باشد و تعداد زیادی از سالمندان کشور به انواع بیماری‌ها مبتلا بوده و در زیر خط فقر زندگی می‌کنند. در حال حاضر کمتر از نیمی از جمعیت سالمند کشور تحت پوشش یکی از صندوق‌های تأمین اجتماعی هستند و با روند سالخورده‌تر شدن جمعیت، بار صندوق‌های تأمین اجتماعی بیشتر شده و اگر برنامه‌ریزی صحیح انجام نشود، احتمال ورشکستگی صندوق‌ها و به زیر خط فقر رفتن تعداد زیادی از سالمندان وجود خواهد داشت. لذا برای بهبود کیفیت زندگی سالمندان و رویارویی با روند رو به رشد جمعیت سالمند کشور، اتخاذ سیاست‌های متعدد (بهداشتی، رفاهی، اقتصادی و اجتماعی) لازم و ضروری به نظر می‌رسد که هرچه سریع‌تر باید تنظیم و به مرحله اجرا درآیند. تدوین سیاست‌های سالمندی در ایران می‌بایست با رویکرد سیاست سالمندی فعال باشد. سالمندی فعال عبارت است از: فرایند به حداکثر رساندن سطح سلامت، مشارکت و امنیت افراد سالمند به منظور تقویت کیفیت زندگی آنها و این فرایند باید با همکاری بین بخشی سازمان‌های دولتی؛ سازمان‌های غیردولتی و خانواده‌ها صورت گیرد. برنامه های عملی سیاست سالمندی فعال می‌بایست براساس سه اصل محوری مشارکت، سلامت و امنیت سالمندان باشد. برای رسیدن به تعامل صحیح و ارتقای سلامت و زندگی سالمندی، لازم است که مواردی از سوی دولت، سازمان‌های دولتی و غیردولتی، خانواده‌ها، کارشناسان و کادر‌های مراقبتی صورت پذیرد که به برخی از آنها به صورت خلاصه اشاره می‌شود: 1- ارائه تعاریف درست از سالمندی و تدوین و اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های مطالعه شده در جهت روشن کردن اذهان مردم راجع به این پدیده جمعیتی. 2- آماده‌سازی افراد از زمان ورود به بازار کار و حتی پیش از آن و دادن آموزش‌های لازم به آنها در مورد تغذیه سالم، خواب صحیح، ورزش‌های مناسب، بهداشت جسم و روان و سالم‌سازی فعالیت‌های روزمره. 3- کنترل سلامت و نوع تغذیه افراد از بدو تولد و ورود به بازار کار در جهت بالا بردن سطح سلامت افراد و آماده کردن آنان برای روبه‌رو شدن با تأثیرات بالا رفتن سن. 4- آموزش افراد از کودکی تا میانسالی برای عدم ابتلا به بیماری‌های مزمن و بالا بردن سطح ایمنی بدن آنان برای مقابله با اثرات بیماری‌های جسمی، روحی و روانی در سالمندی. 5- تنظیم و تشکیل شناسنامه و پرونده سلامت برای شناسایی و کنترل بیماری‌ها و مشکلات افراد به منظور پیشگیری از تأثیرات منفی آنها و ارائه برنامه مناسب در جهت سالم‌سازی افراد جامعه. 6- شناسایی افراد سالمند شهری و روستایی و مطالعه وضعیت و شرایط سلامت، اشتغال، تغذیه و نوع زندگی آنان برای برنامه‌ریزی‌های منسجم منطبق با واقعیات جامعه هدف. 7- شناسایی و کنترل عوامل استرس و افسردگی‌زای زندگی میانسالان و سالمندان و تلاش برای از بین بردن این عوامل با مشارکت خود سالمندان و خانواده آنها. 8- بالا بردن سطح سواد درسی و سلامت افراد و درگیر کردن آنان با مطالعات مفید برای به دست آوردن اطلاعات لازم درباره مراحل زندگی و عمر و شرایط سالمندی. 9- ایجاد و اعطای حمایت‌های رفاهی، عاطفی و جمعی به سالمندان به منظور از بین بردن تأثیرات زندگی در انزوا و به دور از فرزندان یا تک همسری. 10- آموزش به اعضای خانواده سالمندان در جهت ایجاد ارتباط عاطفی سالم با آنان، به دور از توهین و تحقیر و کسب حمایت فرزندان نسبت به والدین سالمندشان. 11- ایجاد امکانات رفاهی-فرهنگی- ورزشی برای فعال و اجتماعی نگاه داشتن سالمندان در این گونه مکان‌ها و اجرای برنامه‌های سالم تفریحی برای سرگرمی آنان. 12- اعطای امکانات بیمه‌های خدمات درمانی، مکمل و دریافت لوازم کمک درمانی به سالمندان کم درآمد. 13- اجرای معاینات دوره‌ای و مستمر ماهانه توسط پزشکان متخصص و عمومی برای کنترل سطح سلامت سالمندان. 14- بالا بردن مهارت‌های ارتباطی بین سالمندان، افراد خانواده و اطرافیان آنها برای دوری گزینی از مشکلات عاطفی و احساس کنار گذاشته شدن. 15- مناسب‌سازی محل‌های رفت و آمد و زندگی سالمندان برای پیشگیری از ایجاد آسیب‌های فیزیکی. 16- ایجاد شبکه‌های بهداشتی و درمانی مختص سالمندان. 17- ایجاد رشته‌های آموزش عالی و تکمیلی مختص سالمندان و آموزش کارشناسان و کادر ورزیده جهت مراقبت و نگهداری از سالمندان.
منبع: ایران آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ion.ir دریافت کرده‌است، لذا
منبع این خبر، وبسایت «ایران آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۳۰۰۹۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
امداد رسانی به افراد گرفتار در سیلاب سرایان
به گزارش خبرگزاری صدا وسیمای خراسان جنوبی، کاووسی افزود: شب گذشته در پی تماس تلفنی مرکز کنترل و هماهنگی عملیات استان، در مناطق چاه‌های عشایری بغداده سرایان درخواست کمک شد.
وی گفت: بلافاصله دو تیم سیلاب از جمعیت هلال‌احمر شهرستان سرایان و پایگاه شهیدان وطن‌خواه سه‌قلعه به محل اعزام شدند.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان جنوبی افزود: امدادگران به این ۹ نفر دسترسی پیدا کردند و به منطقه امن انتقال داده شدند.
کاوسی گفت: این عملیات از ساعت ۱۹ شب گذشته آغاز و به دلیل دسترسی دشوار جاده‌ها و مسیر‌های تردد تا پاسی از شب ادامه داشت.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان جنوبی افزود: تیم‌های امدادی سیلاب هلال احمر سرایان به دنبال هشدار سطح نارنجی هواشناسی در حال آماده باش هستند.امداد رسانی به افراد گرفتار در سیلاب سرایان
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است